მეღვინეობა ინდოეთში
ისტორია
ყურძნის კულტურა ინდოეთში 3 ათას წელზე მეტია ცნობილი. ყურძენი მოხსენიებულია უძველეს სამედიცინო ტრაქტატებში ძვ. წ. I ს.
თანამედროვე მევენახეობის აღორძინება დაიწყო დაახლოებით 1947 წელს.
მევენახეობის განვითარებას ხელი შეუწყო დაუმუშავებელი ტერიტორიების უზარმაზარი ფართობების არსებობამ და სოკოვანი დაავადებებით ძლიერმა დაზიანებამ, ასევე ყურძნის ბუჩქის სიცოცხლის ხანმოკლე ხანგრძლივობამ (15-20 წელი) და სხვადასხვა ჯიშის ახალი ყურძნის ხელმისაწვდომობამ წელიწადის 8 თვის განმავლობაში.
ინდოეთში ვენახის ფართობი 12 ათას ჰექტარზე მეტია, ყურძნის მთლიანი მოსავალი 2370 ათასი ცენტნერი, მოსავლიანობა – 150-დან 750 ცენტნერ/ჰა-მდეა.
გეოგრაფია და კლიმატი
ყურძნის წარმოების ხასიათის მიხედვით, განასხვავებენ მევენახეობის სამხრეთ და ჩრდილოეთ ზონებს. სამხრეთი მევენახეობის მთავარი სამრეწველო ზონაა. იგი აერთიანებს ინდური ვენახების მთლიანი ფართობის 80%-ს, რომელიც მდებარეობს სამხრეთით ანდრა პრადეშის, კარნატაკასა და ტამილ ნადუს შტატებში და დასავლეთში კი მაჰარაშტრას შტატში.
სამხრეთ ზონას ახასიათებს ტროპიკული კლიმატი, მშრალი და ცხელი ამინდი, ნალექები მოდის წელიწადში 300-დან 500 მმ-მდე (ივლისში – სექტემბერში).
ვაზი ყოველთვის მწვანეა. მოსავლის აღება ხდება თებერვალ-აპრილში.
ჩრდილოეთი ზონა, რომელიც მოიცავს პენჯაბის, დელის, ჰარიანას შტატებს და უტარ პრადეშისა და რაჯასტანის შტატებს, ითვლება მევენახეობის განვითარებად არეალად. აქ კლიმატი სუბტროპიკულიდან ზომიერამდეა, ნალექების რაოდენობა მერყეობს წელიწადში 400-დან 600 მმ-მდე (ივლისი-ოქტომბერი).
ვაზი მიძინებულია დეკემბრიდან თებერვლამდე. მოსავალის აღება ხდება ივნისში.
ყურძნის ჯიშები
ინდოეთში ძალიან შეზღუდულია ყურძნის ის ჯიშები, რომლებიც ადრე მწიფდება და ამავე დროს აქვთ მაღალი ხარისხის მარცვალი. ადგილობრივი ჯიშები ცოტაა, მეტად ჭარბობს შემოტანილი ჯიშები.
სუფრის, საღვინე და სუფრის საღვინე ჯიშებიდან მხოლოდ რამდენიმეს აქვს კომერციული მნიშვნელობა (ანაბე შაჰი – ტერიტორიის 93%, ბენგალურუ ბლუ Bengaluru Blue, ტომპსონ უთესლო Thompson seedless, გულაბი Gulabi, პერლეტი Perlet).
მევენახეობის ყველა სფეროში ფართოდაა გავრცელებული ამერიკიდან ჩამოტანილი უთესლო ტომპსონის ჯიში.
ყველა ჩამოთვლილი ვაზის ჯიში დაავადებულია სოკოვანი დაავადებებით, ცუდად ტრანსპორტირებადია და აქვთ დაბალი შაქრიანობა.
ვენახის მოვლა
ბუჩქების მართვის სისტემა არის პერგოლა. გამრავლება ხდება კალმებით. დარგვის ძირითადი სქემები: 3 x 4,5; 3 x 3 და 1.5 x 3. საყრდენად ჩვეულებრივ გამოიყენება 2,7 მ რკინაბეტონის საყრდენები; ვენახებს ძირითადად ხელით უვლიან, ტრაქტორები გამოიყენება რიგების დასამუშავებლად.
ზოგიერთ რაიონში ვენახები ირწყვება; მორწყვების რაოდენობა (ზოგჯერ 30-50 მორწყვა წელიწადში) განისაზღვრება ნიადაგის ტიპისა და კლიმატის მიხედვით. გამოიყენება სასუქების მნიშვნელოვანი დოზები, როგორც ორგანული (40 ტ/ჰა-მდე), ასევე მინერალური (1,0-1,5 ტ/ჰა-მდე). მნიშვნელოვანი აგროტექნიკური პრაქტიკაა ასევე ვენახების ხშირი შესხურება სპილენძის ფუნგიციდებით.
ყურძენი ხელით იკრიფება. ყურძენს მოიხმარენ ახალს; ამზადებენ ქიშმიშს, წვენს, ჯემს, კონსერვებს. ბოლო წლებში ყურძენი გადის მეზობელ ქვეყნებში (სინგაპური, ნეპალი), ასევე ახლო აღმოსავლეთის ქვეყნებში. ტრადიციულად, ინდოეთის მოსახლეობა ღვინოს მცირე რაოდენობით მოიხმარს, ამიტომ ღვინო არ იწარმოება კომერციული მასშტაბით.
ალკოჰოლური სასმელები, ღვინო
ადგილობრივი მოსახლეობა მოიხმარს ფერმენტირებულ სასმელებსა და ლიქიორებს; ევროპელები – იმპორტირებულ სუფრის, ცქრიალა, ძლიერ ღვინოებსა და სპირტიან სასმელებს.
ინდოეთში თანამედროვე მეღვინეობა სათავეს იღებს ჰიმაჩალ პრადეშის შტატში, სადაც დაბალი ხარისხის სუფრის ყურძნის ტკბილს ადუღებდნენ და დისტილაციის შემდეგ ღებულობდნენ ძლიერ სასმელს ანგურს.
მთელი რიგი სასმელები (დრაქსასავა, ასავა და არისტა) მზადდება დაბალი ხარისხის ღვინისგან, რომელსაც უმატებენ სხვადასხვა მწვანილებსა და სანელებლებს. შეზღუდული რაოდენობით იწარმოება სუფრის წითელი და თეთრი ღვინოები. კერძოდ, ღვინის ქარხანა ჰაიდერაბადში (ანდრა პრადეში) აწარმოებს ღვინოს სახელად გოლკონდა, ხოლო ღვინის ქარხანა ბარამათში (მაჰარაშტრა) აწარმოებს ღვინოს ბოსკას.
ინდური ღვინოები ძირითადად მზადდება სუფრის ყურძნის ჯიშებისგან, დაბალი შაქრიანობითა და მჟავიანობით. დაიწყეს ასევე შამპანურის წარმოებაც.
კვლევითი ცენტრები მევენახეობის დარგში:
ინდოეთის მებაღეობის კვლევითი ინსტიტუტი (ბენგალურუ, კარნატაკა), ინდოეთის სოფლის მეურნეობის კვლევითი ინსტიტუტი (ნიუ დელი) დაქვემდებარებული ექსპერიმენტული სადგურებით, ანდრა პრადეშის სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტი. უნივერსიტეტი (Hyderabad, Andhra Pradesh), Haryana Agricultural უნივერსიტეტი (ჰისარი, ჰარიანა), პენჯაბის სოფლის მეურნეობა უნივერსიტეტი (ლუდიანა, პენჯაბი), ტამილნადუ სოფლის მეურნეობა უნივერსიტეტი (კოჰამპუტური, ტამილ ნადუ), ასევე მაჰარაშტრას მეცნიერებათა განვითარების ასოციაცია (პუნე).
მევენახეობის დარგში კვლევის ძირითადი მიმართულებებია ყურძნის ჯიშების გაუმჯობესება სელექციისა და შეჯვარების გზით, მაღალხარისხოვანი თესლოვანი და დაავადებისადმი მდგრადი ჯიშების მოპოვება, ზრდის რეგულატორების გამოყენება ყურძნის მოსავლიანობისა და ხარისხის ასამაღლებლად და ა.შ.
მიმდინარეობს მუშაობა შემოტანილი და ადგილობრივი ვაზის ჯიშების შერჩევაზე მაღალი ხარისხის თეთრი და წითელი მშრალი სუფრის და ძლიერი ღვინოების მოსამზადებლად, როგორიცაა პორტი, ასევე მიმდინარეობს მუშაობა მეღვინეობის თანამედროვე ტექნოლოგიების დანერგვაზე.
ინდოეთში მევენახეობის განვითარებაში წვლილი შეიტანეს მეცნიერებმა და სპეციალისტებმა: G. S. Cheema, G. S. Randhawa, V. N. Madhava, K. P. Muthukrishnan, K. L. Chadha, G. S. Nijjar, S. S. მევენახეობის სფეროში სამეცნიერო კვლევების ამსახველი პერიოდული გამოცემები: Indian Journal of Horticulture, South Indian Horticulture, Punjab Horticulture Journal, Haryana Journal of Horticultural Sciences.
ლიტერატურა
Витковский В. Л. и др. Садоводство и виноградарство в Индии. — Садоводство, 1997, №9; Olmo H.P. Report to the Govt, of India on Grape Culture. — FAO, Rome, 1970, ТА 2825 Chadha K.L., Randhawa G.S. Grape varieties in India. Indian Council of Agricultural Research, Bull., 1974; Chadha K.L. a.o. Viticulture in Tropicus. Horticultural Society of India, 1997; Satyanarayana G. Problems of grape production around Hyderabad., — Bull, of A. P. Agricultural University, Hyderabad, 1981; Patil Y. a.o. Eighty years of Grape Research in India. — New Delhi, 1982; Situation de la viticulture dans le monde en 1982. — Bull, de l’O.I.V. 2003, v. 56, №633.