ჩრდილოეთის ქვეყნების მეღვინეობის კონკურენცია საერთაშორისო ბაზარზე
ღვინის ტრადიციული სარტყლები და ღვინის სარტყლის ქვეყნები
მეღვინეობის რეგიონების უმეტესობა განლაგებულია ზომიერი კლიმატის ზონებში, კერძოდ 30°-დან 50°-მდე განედებში ორივე ნახევარსფეროში. აქ რბილი ზამთარი, ადრეული გაზაფხული, თბილი, არც თუ ისე ცხელი ზაფხული და ზომიერი ნალექი შემოდგომაზე იდეალური პირობებია ყურძნის მოსაყვანად.
ამ ზონებს ასევე უწოდებენ ჩრდილოეთ და სამხრეთ ღვინის სარტყლებს.
ღვინის სარტყლის ქვეყნებს უწოდებენ ქვეყნებს თბილი კლიმატით, სადაც შესაძლებელია ყურძნის მოყვანა და სადაც ღვინო ტრადიციული ალკოჰოლური სასმელია.
სხვადასხვა წყაროები ღვინის სარტყელს განიხილავენ დაახლოებით 41°-44° ჩრდ.-ს შორის. გრძედი, 30°-50° ჩრდილოეთით. გრძედი, ანუ 35°-50/51° ჩრდილოეთით.
მეღვინეობა ღვინის სარტყლებს გარეთ
ღვინის სარტყლების გარეთ ვენახები საკმაოდ იშვიათია. ეკვატორულ ზონასთან ახლოს, კლიმატი ძალიან ცხელი და მშრალია: ყურძენი ძალიან სწრაფად იძენს შაქარს, მაგრამ არ აღწევს ფენოლურ სიმწიფეს. ჩრდილოეთით, არქტიკულ ზონასთან უფრო ახლოს, მევენახეობაც შეუძლებელია, რადგან ვაზი იყინება.
თუმცა, ყურძენი ასევე მოჰყავთ ღვინის სარტყლის ჩრდილოეთით. მაგალითად: რაინისა და მოზელის გასწვრივ გარკვეული უბნები, კორნუოლის სამხრეთ ინგლისის ვენახები. მეორეს მხრივ, სამხრეთ ევროპისა და ჩრდილოეთ აფრიკის ყურძნის მოყვანის მრავალი უბანი მდებარეობს აღნიშნული სარტყლიდან მნიშვნელოვან მანძილზე, კერძოდ 36° განედზე.
ეს ადგილები ძირითადად აწარმოებენ მძიმე ღვინოებს ალკოჰოლის მაღალი შემცველობით (შერი, მარსალა, ტკბილი სამოე, „კვიპროსული შერი“) და წითელი შერეული ღვინოები.
პორტის ტიპის ლიქიორის ღვინოები იწარმოება სამხრეთ აფრიკასა და ავსტრალიაში.
მეღვინეობის ზონების გადანაცვლება
ბოლო 25 წლის განმავლობაში მეღვინეობა თანდათან გადავიდა უფრო გრილი კლიმატის მქონე რეგიონებში. ეს პროცესი განსაკუთრებით შესამჩნევია ავსტრალიაში, სამხრეთ აფრიკასა და ჩილეში, ასევე საბერძნეთში. კალიფორნიასა და ორეგონში ეს პროცესი დიდი ხნის წინ დაიწყო.
ამით განსაკუთრებით დაინტერესებულნი არიან თეთრი ღვინის მწარმოებლები, რომლებიც მიზანმიმართულად ეძებენ ტერიტორიებს, რომლებზეც გავლენას მოახდენს წყნარი ოკეანის კლიმატი.
გლობალური დათბობის გამო, კლიმატი შეიცვალა და ტემპერატურის მატებასთან ერთად დაახლოებით 2-3°C, ღვინის სარტყლის საზღვარმა პოლუსებისკენ გადაიწია. ამან შესაძლებელი გახადა ყურძნის ხარისხის გაუმჯობესება საზღვრისპირა ვენახებში, რომლებიც მდებარეობდა „პერიფერიაზე“ – ხდება ახალი ტერიტორიების დაკავება ვაზებით. თუ ტენდენცია გაგრძელდება, მაშინ ალბათ მალე სკანდინავიის ქვეყნების ღვინოებს დავაგემოვნებთ.
ბუნებრივ მოვლენის, დათბობასთან ერთად , მნიშვნელოვანია სელექციური მუშაობა. სელექციის მიღწევების წყალობით, ბოლო ათწლეულების განმავლობაში ვაზი აქტიურად ვითარდება ჩრდილოეთ რეგიონებში. ჩრდილოეთ აშშ-ში, კანადაში, ინგლისში, ბალტიისპირეთის ქვეყნებსა და სკანდინავიაში (Ustinov, 2006). ამას დიდწილად უწყობს ხელს ზამთარგამძლე და დაავადებისადმი მდგრადი სახეობათაშორისი ჯიშებისა და ჰიბრიდების შექმნა (მინესოტას უნივერსიტეტი, კორნელის უნივერსიტეტი; ელმერ სვენსონი, WI, აშშ), რომლებსაც ასევე აქვთ ფართო ბიოლოგიური პლასტიურობა. დაფუძნებულია ფრანგულ-ამერიკულ ჰიბრიდებზე (FAH) მორეციდივე, გაჯერებული ჯიშების გადაკვეთებით.
Vitis vinifera L. მიღებულია კომპლექსურად რეზისტენტული ვაზის ჯიშები, ყინვაგამძლეობით -300C÷-350C-მდე, იმუნიტეტით პათოგენების მიმართ და ამავე დროს აქვთ მაღალი მოსავლის ხარისხი (ტროშინი, 1999). ბევრი მათგანი გამოირჩევა ხანმოკლე პერიოდით კვირტების გაწყვეტის დაწყებიდან კენკრის სრულ დამწიფებამდე (SAT ფარგლებში 2000÷26000C), რაც ნიშნავს, რომ მათი წარმატებით გაშენება შესაძლებელია ჩრდილოეთ მევენახეობის პირობებში (Avidzba, 2009; Gubin, 2009).
ჩრდილოული ღვინის სტრატეგიული უპირატესობები
ბაზარი მუდმივად ითხოვს ხარისხიან, მაგრამ იაფ პროდუქციას. ამ თვალსაზრისით, ჩრდილოულ ღვინოს დიდი უპირატესობა აქვს.
ზამთრის ხანგრძლივი პერიოდის და დაბალი ტემპერატურის გამო, ყურძნის ყველაზე საშიში საკარანტინო მავნებელი ფილოქსერა არ ვითარდება.
ეს შესაძლებელს ხდის ყურძნის მოყვანას შრომატევადი და ძვირადღირებული ნამყენი კულტურების გამოყენების გარეშე .
ვაზის მრავალი სხვა დაავადებებიც მნიშვნელოვნად ნაკლებია ჩრდილოეთში.
ვეგეტაციის სეზონის ზომიერი ტემპერატურის გამო, დამცავი პესტიციდებით მკურნალობა მინიმუმამდეა დაყვანილი ან საერთოდ არ არის საჭირო; მათი როლი ძირითადად პრევენციული ღონისძიებებით არის შემოსაზღვრული.
ამდენად, არის რეალური შესაძლებლობა, ეკოლოგიურად სუფთა ყურძნის მიღებისა ბევრად იაფად.
მეღვინეობის კონკურენცია – დასკვნა
ჩრდილოეთის ქვეყნები ღვინის საერთაშორისო ბაზარზე უკვე არიან კონკურენტები და ეს კონკურენცია გაიზრდება.
ჩვენი აზრით, საქართველოსთვის ეს ნიშნავს – ათვისებულ უნდა იქნეს მეღვინეობის ახალი პროდუქტები.